हरिहर किल्ला महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील त्र्यंबकेश्वर रांगेत आहे. समुद्रसपाटीपासून या किल्ल्याची उंची ११२० मीटर आहे. पायथ्यापासूनच हा किल्ला त्रिकोणी आकाराचा आहे. या गडावर चढण्यासाठी दगडी पायऱ्या आहेत. हा किल्ला ट्रेकिंगसाठी थोडा अवघड आहे. ९ व्या किंवा १४ व्या शतकात यादवांनी हा किल्ला बांधला. या किल्ल्याला हर्षगड असेही म्हणतात. या किल्ल्याच्या तलावात वर्षभर स्वच्छ पाणी असते. या किल्ल्यावरून अजणेरी किल्ला, भास्करगड, उटवड किल्ला ही शिखरे पाहता येतात. या किल्ल्यावर शिवमंदिर, हनुमान मंदिर, पाण्याची टाकी, तलाव अशी पाहण्यासारखी ठिकाणे आहेत. या किल्ल्यावर एक छोटा राजवाडा आहे. तुम्ही इथे राहू शकता.
हरिहर गडावर कसे जायचे? | How to go to Harihar Fort
हरिहर गडाच्या पायथ्याशी हर्षेवाडी, कोटमवाडी (कोटमवाडी) आणि निरगुरपाडा ही गावे आहेत. सर्वप्रथम तुम्हाला खाजगी वाहनाने हर्षेवाडी किंवा निरगुरपाडा गावात जावे लागते. या गावात तुम्ही तुमचे खाजगी वाहन पार्क करू शकता.
हरिहर गडावर ट्रेकिंगसाठी दोन मार्ग आहेत.
1 हर्षेवाडी
मुंबईहून हरिहर गडावर यायचे असेल, तर मुंबईतील सीएसटी लोकल ट्रेनमधून नाशिक शहरात उतरावे लागते. नाशिक शहरातून खाजगी वाहनाने हर्षेवाडीला जाता येते. या हर्षेवाडीत तुम्ही गाडी पार्क करू शकता. या हर्षेवाडीहून ट्रेकिंगने हरिहर गडावर जाता येते.
2 निरगुरपाडा
मुंबईहून सीएसटीवरून कसारा रेल्वे स्थानकावर यावे लागते. कसारा येथून खाजगी वाहनाने खोड्याला येता येते. निरगुरपाड्याला जाण्यासाठी खोड्याला टॅक्सी मिळेल. निरगुरपाडा येथून ट्रेक करून हरिहर किल्ल्यावर जाता येते.
जवळचे विमानतळ
छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, मुंबई हे या किल्ल्यापासून सर्वात जवळ आहे. ते १७० किमी अंतरावर आहे.
जवळचे रेल्वे स्टेशन
या किल्ल्यापासून सर्वात जवळचे नाशिक रेल्वे स्टेशन असून ते ५६ किमी अंतरावर आहे. कसारा रेल्वे स्टेशनही जवळच आहे.
ट्रेकिंग करताना काय काळजी घ्यावी? | Taking care of Harihar Fort Trek
हरिहर किल्ला हा एक कठीण ट्रेक आहे कारण दगडी पायऱ्या खडकात कोरलेल्या आहेत. या पायऱ्या निसरड्या आणि असमान असू शकतात, त्यामुळे त्यावर चढताना काळजी घेणे आवश्यक आहे.
ट्रेकसाठी नेण्यासारख्या गोष्टी | Things to Carry
- ओळखपत्र
- पाणी
- टोपी/स्कार्फ आणि सनग्लासेस
- लिंबाचा रस किंवा सरबत
- मूलभूत प्रथमोपचार किट
- ट्रेकिंग शूज
ट्रेकसाठी सर्वोत्तम हंगाम | Best time for Harihar Fort Trek
हरिहर किल्ल्यावर जाण्याचा सर्वोत्तम हंगाम पावसाळ्यात (जून ते सप्टेंबर) असतो. यावेळी किल्ल्याचा परिसर गवताने हिरवागार असतो. गडाच्या पायऱ्या देखील हिरव्या गवताने झाकलेल्या आहेत, ज्यामुळे गडावर चढताना थोडासा आकर्षक नजारा मिळू शकतो.
हरिहर किल्ल्याला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम महिने: जून ते जानेवारी
हरिहर किल्ल्याभोवती पाहण्यासारखी ठिकाणे | Best places to visit near Harihar Fort
- आंबोली धरण: हरिहर किल्ल्यापासून १३ किलोमीटर
- भास्करगड : हरिहर किल्ल्याच्या माथ्यावरून हा किल्ला दिसतो
- अंजनेरी किल्ला: या किल्ल्यावर हनुमानाची आई अंजनेरीला समर्पित मंदिर आहे
- अशोक धबधबा : हा धबधबा कसारा गावाजवळ आहे
- वैतरणा धरण : हे धरण वैतरणा नदीवर बांधले आहे
हरिहर किल्ला ट्रेकचा अवघड भाग | Difficult part in Harihar Fort Trek
- अंतर:२.४ किलोमीटर
- वेळ: १ तास ३० मिनिटे
- प्रारंभ: ट्रेक निगुडपाड गावातून सुरू होतो जिथे बसने पोहोचता येते.
हरिहर गड ट्रेकसाठी येथे नमूद केलेल्या गोष्टी लक्षात ठेवा. | Remember the following before going to Harihar Fort trek
निरगुडपाडा गावातून तुम्ही ट्रेकिंगला सुरुवात कराल. निरगुडपाडा गावातील बसस्थानकापासून जोपर्यंत काही शेततळे दिसत नाही तोपर्यंत तुम्हाला फूटपाथवरून चालावे लागेल. तिथून, तुम्ही एका ओढ्यापर्यंत पोहोचेपर्यंत तुम्ही शेतातून फूटपाथवर चालत राहाल. ओढा पार केल्यावर तुम्ही एका जंगलात प्रवेश कराल. जंगलातून तुम्हाला हरिहर किल्ला पाहता येईल. थोडे पुढे गेल्यावर आपण हरिहर किल्ल्यावर जाणाऱ्या पायऱ्यांजवळ याल. पायऱ्या ८० अंश झुकलेल्या खडकात कोरलेल्या आहेत.
हा किल्ला ३६७६ मीटर उंचीवर आहे. किल्ल्यावरून तुम्हाला भास्करगड, अंजनेरी किल्ला, उटवड किल्ला यांसह इतर किल्ल्यांची शिखरे दिसतात.
हरिहर फोर्ट ट्रेकबद्दल वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न | FAQs on Harihar Fort Trek
हरिहर गड ट्रेक नवशिक्यांसाठी योग्य नाही कारण गडावर जाणाऱ्या पायऱ्या खूप उंच आहेत.
हरिहर किल्ला प्रसिद्ध आहे कारण तो गोंडा घाटातून जाणाऱ्या व्यापारी मार्गावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी बांधण्यात आला होता.
पायऱ्यांच्या मार्गाने हरिहर किल्ला चढण्यासाठी १ ते १.५ तास लागतात. हर्षेवाडी गावातून चढण्याचा सर्वात सोपा मार्ग आहे.
हरिहर किल्ला ट्रेक दरम्यान कॅम्पिंगवर कोणतेही निर्बंध नाहीत. मात्र, गडाच्या माथ्यावर तंबू ठोकायला फारशी जागा नाही. पायऱ्या सुरू होण्यापूर्वी तुम्ही पठारावर तळ देऊ शकता. तेथे पुरेशी जागा उपलब्ध आहे. ते गावापासून जवळ आहे, त्यामुळे अन्न आणि पाणी मिळणे सोपे होते.
